Risico’s van gamen voor kinderen met autisme

Er zijn aanwijzingen dat problematisch gamen vaker voorkomt bij jongeren met autisme. Gamen is voor veel jongeren met autisme extra aantrekkelijk. Een game biedt namelijk een veilige, gestructureerde, laagdrempelige, voorspelbare en anonieme wereld. Dit heeft voordelen, maar het kan er ook toe leiden dat kinderen met autisme veel tijd doorbrengen met gamen. Soms kan dat leiden tot problemen.

Wat is een Autisme Spectrum Stoornis (ASS)?

Het begrip Autisme Spectrum Stoornissen (ASS) is een verzamelnaam voor een breed spectrum aan ontwikkelingsstoornissen al aanwezig op de kinderleeftijd. De kenmerken kunnen verschillen per persoon. Dit is belangrijk om in je achterhoofd te houden bij het lezen van informatie over ASS. We zullen algemene kenmerken en moeilijkheden noemen, maar deze zullen niet allemaal van toepassing zijn op ieder kind.

Informatie wordt bij mensen met autisme anders verwerkt. Prikkels zoals geluid, beeld, gevoel en emoties kunnen harder of zachter opgemerkt worden. Over het algemeen hebben mensen met autisme meer aandacht voor details, maar kost het moeite het overzicht te houden van deze details en een goed kloppend geheel te maken. Hierdoor hebben mensen met autisme vaker problemen met overzicht en planning, communicatie, sociale interactie en verbeelding.

Er is natuurlijk veel meer te zeggen over de autismespectrumstoornissen. Voor een uitgebreide beschrijving van wat autismespectrumstoornissen zijn verwijzen we je naar de website van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en de Nederlandse Vereniging voor Autisme.

Meer risico

Er zijn aanwijzingen dat problematisch gamen vaker voorkomt bij jongeren met ASS.

Gamen is voor vele jongeren een leuke hobby. Gamen is voor veel jongeren met autisme echter extra aantrekkelijk. Dit kan verschillende redenen hebben:

• Gamen kan een makkelijkere manier zjin om contact te leggen met anderen. Jongeren met autisme geven vaker aan dat ze moeite hebben met face-to-face contacten. Inschatten wat een ander denkt, of bedoelt met lichaamstaal en intonatie kan soms moeilijk zijn. Ook een gespreksonderwerp verzinnen is soms moeilijk. In een game omgeving is dit makkelijker: je praat ergens over als je zin hebt en anders speel je gewoon het spel samen. Ook heb je al een leuke gezamenlijke interesse.
• Jongeren met autisme hebben over het algemeen erg veel houvast aan structuur en logica. Beiden vind je in games terug.
• Het leven kan erg onvoorspelbaar zijn. Zeker voor jongeren met ASS kan deze onvoorspelbaarheid spanning of een gevoel van onmacht geven. In een game bepaal zelf wat er gebeurt. Je kunt bijvoorbeeld kiezen wie je wil zijn en met wie je contact hebt.
• Jongere kinderen met ASS hebben vaker moeite met zelf fantasiespel bedenken. Een game biedt een kant-en-klare fantasiewereld om te ontdekken.
• De soms vermoeiende of verwarrende werkelijkheid kun je door gamen ontvluchten.
• Prikkels van een spel zijn enigszins voorspelbaar, beïnvloedbaar ,veilig en beperkt . Als de prikkels van het alledaagse leven in de “echte wereld” erg vermoeiend zijn, of soms zelfs als bedreigend worden ervaren, dan biedt het gamen een erg prettige verlossing hiervan, dit geeft rust, ontspanning en plezier.
• Ook geven individuen met een ASS vaker aan dat ze zich eenzaam of depressief voelen. Jongeren die hier last van hebben ontwikkelen vaker een voorkeur voor online contact, bijvoorbeeld via gamen.
• Jongeren met ASS kunnen vaak moeilijker stoppen met gamen en omschakelen naar een andere activiteit. Ook kunnen ze zich soms langer goed concentreren. Daardoor houden ze het gamen en internetten langer vol.
• Soms hebben jongeren met ASS vaker last van rusteloosheid door het gamen.

Tips

• Het is goed om je te verdiepen in het gamegedrag, maar ook de game motivatie van je kind. Voor sommige kinderen met ASS echter zijn vragen zoals “Wat vind je leuk aan….?” “Hoe voel je je……? “ erg moeilijk om te beantwoorden. Daarom is het handiger te vragen naar de praktische zaken in de game: “Wat moet je doen?” “Is dat moeilijk?” ”Wanneer is het spel klaar?” “Is het spel ooit afgelopen?” ”Met wie speel je het spel?” “Maken jullie afspraken over wanneer je weer online bent?” “Voel je je ooit verplicht om online te gaan, of vind je het gewoon leuk?”
• Het is aan te raden om geen vage tijdsaanduidingen te gebruiken, maar om van te voren zo precies mogelijk af te spreken hoelang er gegamed mag worden. Laat 5 of 10 minuten van tevoren weten dat het einde nadert.
• Als je het moeilijk vindt om te bepalen wat de grenzen zijn qua gamen, vergelijk het gamen dan met andere tijdsvreters zoals tv kijken, boeken lezen, met vrienden afspreken, sporten etc. Probeer te bedenken wat je in dat geval acceptabel zou vinden.
• Een jongere met ASS heeft extra duidelijkheid nodig. Wees daarom concreet in wat je van hem verwacht, wanneer en waarom je dat verwacht.
• De mentale leeftijd van een jongere met ASS is vaak jonger dan zijn werkelijke leeftijd. Let daarom goed op bij de keuze van de games. Probeer in te schatten of de mentale leeftijd van je kind ongeveer overeenkomt met het spel dat hij wil spelen.