Zo blijf je digitaal in balans

Welke rol kan gamen spelen in de gezondheid van je kind? Hoe blijf je digitaal in balans? In dit stuk willen we hiernaar kijken. Een goede digitale balans betekent dat gamen en ander beeldschermgebruik prima samengaan met de rest van je leven. Je voelt je sociaal, lichamelijk en mentaal gezond.

Games kunnen bijdragen aan de gezondheid van jongeren. Tijdens het gamen kunnen jongeren zich ontspannen, online contact hebben met vrienden, en ze kunnen nieuwe dingen leren. Soms levert gamen juist gezondheidsproblemen op. Denk bijvoorbeeld aan nekpijn, lichamelijk minder fit zijn en slaapproblemen.

Digitale balans model

Het digitale balans model gaat over hoe je kind zijn of haar tijd het beste kan indelen met en zonder gamen. Het doel hiervan is dat je kind zich gezond voelt. Gezondheid kun je indelen in drie gebieden:

• Sociaal: je kind heeft goede relaties met anderen, maar ook voldoende tijd voor zichzelf.
• Lichamelijk: er is een goede balans tussen slaap, bewegen en stilzitten.
• Mentaal: er is genoeg afwisseling tussen ontspannen en inspannen.

Meer weten over het digitale balans model? Bekijk hier de website.

Kijk ook een naar dit filmpje over de digitale balans.

Lees ook onze tips over hoe je balans houdt tussen gamen en andere dingen in het dagelijks leven.

Sociale gezondheid

De relaties met familie en vrienden zijn belangrijk voor de sociale gezondheid. Die relaties geven een gevoel van verbinding. Verbinding is het gevoel dat je ergens bij hoort. Games kunnen jongeren helpen om zich verbonden te voelen met anderen. Ze kunnen samen met vrienden gamen of tegen elkaar, offline of online. Games kunnen een veilige omgeving bieden om nieuwe mensen te ontmoeten. Maar soms kan overmatig gamen juist problemen opleveren of problemen versterken. Er is bijvoorbeeld minder tijd over voor offline sociale afspraken. Of er ontstaan ruzies met familieleden over het gamen.
Heeft je kind voldoende tijd voor zichzelf? Dat draagt ook bij aan een goede sociale gezondheid. Als je tijd voor jezelf hebt, geeft dat ruimte om even stil te staan bij je eigen gevoelens. Het geeft ook ruimte om na te denken over wat je wil en belangrijk vindt. Er zijn ‘games’ of apps die je helpen om minder op je telefoon te kijken. Dat kan helpen als je even tijd voor jezelf wil, zonder afleiding van apps en spelletjes op je telefoon. Het kan ook handig zijn als je hebt afgesproken om aan school te werken. Zo groeit bijvoorbeeld in de app Forest een boom als je een bepaald aantal minuten geen apps en spelletjes opent, zodat je uiteindelijk een bos kunt bouwen.

Lichamelijke gezondheid

Slaap en beweging dragen bij aan een goede lichamelijke gezondheid. Voor jongeren van 14 tot 17 jaar geldt bijvoorbeeld het advies om zo’n 8 tot 10 uur te slapen per nacht. Soms kan gamen de slaap verstoren. Van ’s avonds laat gamen of op de smartphone kijken, word je alert en wakker. Je gaat later naar bed, of kunt minder goed in slaap vallen. Jongeren die lang achter elkaar zittend gamen kunnen nekpijn of hoofdpijn krijgen. Ook is het lastiger om voldoende te bewegen¹De Gezondheidsraad adviseert voor kinderen en jongeren minstens een uur beweging per dag. op een dag. Zitten jongeren urenlang achter elkaar, bijvoorbeeld achter de computer? Dan is het belangrijk regelmatig van houding te wisselen. En tussendoor ook even op te staan om te bewegen. Sommige games kunnen juist helpen meer te bewegen. Denk bijvoorbeeld aan Pokémon Go of Just Dance.

Mentale gezondheid

Mentale gezondheid gaat over hoe je je voelt.²Je humeur, bijvoorbeeld een vrolijk, ontspannen, gestrest, boos, angstig of verdrietig gevoel. Gamen kan daar invloed op hebben. Soms kan veel gamen ten koste gaan van slapen, werk, school en offline contact met anderen. Jongeren die overmatig gamen, kunnen zich daardoor uiteindelijk gestrest, gefrustreerd, eenzaam of somber voelen. Gamen kan een manier zijn om even te vluchten in een andere wereld. Voor sommige jongeren kan het dan moeilijk zijn om te stoppen met gamen en weer terug te gaan naar de problemen of stress in hun leven. Negatieve gevoelens kunnen dus zowel oorzaak als gevolg zijn van overmatig gamen.
Aan de andere kant kan gamen voor jongeren ook juist bijdragen aan een goede mentale gezondheid. Om je mentaal gezond te voelen is het belangrijk om inspanning en ontspanning af te wisselen. Gamen is een manier om te ontspannen en plezier te beleven. Voorbeelden van inspanning zijn: geconcentreerd aan iets werken, dingen maken, doelen behalen en presteren. Tijdens gamen kun je zo gefocust in het spel opgaan, dat je de tijd vergeet. Dat wordt flow genoemd. Daarnaast kun je tijdens het gamen het gevoel krijgen dat je er echt goed erin wordt. Door gamen kunnen jongeren dus meer zelfvertrouwen en meer gevoel van competentie³Dat betekent dat je het gevoel hebt dat je iets goed kan en daar vertrouwen in hebt krijgen.

In gesprek met je kind

Welke rol gamen speelt in de gezondheid, is voor elk kind anders. Maak je je zorgen over het gamegedrag van je kind? Ga dan in gesprek over gamen en de digitale balans. Hierbij helpt het om interesse te tonen en open vragen te stellen. Dit helpt je kind ook om zelf kritisch na te denken over het effect van zijn of haar gamegedrag. Stel bijvoorbeeld de volgende vragen: Hoe is het contact met leeftijdsgenoten? Hoe gaat het met slapen? Hoe voel je je? Helpt gamen om je goed en gezond te voelen, of werkt gamen juist tegen?

De Digitale Balans zelftest kan helpen bij zo’n gesprek. Je kunt deze test samen maken met je kind en daarna de uitslag bespreken. Leg hier bij uit dat gamen niet per sé slecht is, maar dat je graag wil dat de digitale balans goed is. 

Het Digitale Balans kaartspel helpt je om samen met je kind een leuk gesprek te hebben over gamen en andere digitale media. 

Lees meer over wat de risico’s van gamen beïnvloedt.

Lees ook onze tips over hoe je gezond blijft als je veel gamet.

Meer weten over schermgebruik en gezondheid bij jongvolwassenen in 2020? Bekijk de factsheet Digitale Balans onder Jongvolwassenen.