VR-games: de voor- en nadelen
Virtual reality (VR) kan goed én slecht voor je zijn, dat hangt af van hoe je het gebruikt. Games in VR kunnen je een unieke ervaring geven en zorgen dat je meer beweegt. En het wordt gebruikt in therapieën. Maar er zijn ook nadelen, zoals vermoeide ogen, misselijkheid, slechter slapen en ongezonde gewoontes door te lang spelen. Bij kinderen is het belangrijk om voorzichtig te zijn met VR, omdat er nog weinig bekend is over de gevolgen op jonge leeftijd. Als je slim omgaat met VR, merk je vooral de voordelen.
Beat Saber (2019). Een VR-game waarbij je op de beat moet slaan.
Wat is VR?
VR staat voor virtual reality, wat virtuele wereld betekent. Met VR wordt er digitaal een wereld nagemaakt die net echt lijkt. Meestal gebruik je VR met een speciale bril: een VR-bril. In deze bril zie je een digitale wereld mét diepte. Je ziet dus alles in 3D. Dat maakt een VR-games anders dan gewone games. Bij de meeste VR-brillen zitten controllers die werken als je handen. Hierdoor kun je dingen pakken of maken. Je kan ook bewegen met de meeste VR-brillen. Dit kan door een klein stukje te lopen of door met de controller naar een plek te wijzen waar je heen wilt.
Voorbeelden van VR-games
Niet alle games lijken precies op de echte wereld, maar toch voelt het echt aan. Beat Saber is daar een voorbeeld van. In deze game hoor je muziek en moet je op het ritme op blokken slaan. Beat Saber ziet er simpel uit en lijkt op iets dat uit de toekomst komt.
Een ander voorbeeld van een VR-game is Moss. Deze game lijkt al iets meer op onze wereld, alleen dan met allemaal fantasieonderdelen. Het verhaal gaat over een muis die haar oom wil redden en als speler help je haar. Dit doe je door bijvoorbeeld puzzels op te lossen en te vechten met grote kevers. Niet iets wat je in het normale leven zou doen, maar toch voelt het levensecht wanneer je het speelt.
Moss (2018). Een VR-game waarin je een muis moet helpen.
Is VR goed of slecht voor kinderen en jongeren?
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de gevolgen van VR voor kinderen of jongeren. Dit komt omdat je niet zomaar onderzoek met jonge mensen mag doen als niet bekend is of het onderzoek schadelijk kan zijn. Daarom adviseren bedrijven om hun VR-producten niet te laten gebruiken door kinderen jonger dan 12 of 13 jaar.
De nadelen van VR die wel bekend zijn, zijn de nadelen die ook gelden voor andere schermen: te lang kan ongezond zijn (Kaimara, Oikonomou & Deliyannis, 2022). Je leest hieronder meer over de voor- en nadelen.
Voordelen van VR
Bijzondere ervaringen met VR
Met VR kun je plekken bezoeken of dingen ervaren die niet mogelijk voor je zijn in de echte wereld. Denk bijvoorbeeld aan: een kijkje nemen in de oceaan, plekken uit het verleden bezoeken of het heelal ontdekken. Dit kan natuurlijk ook op andere digitale apparaten, zoals in een normale game op de computer. Maar VR maakt deze belevenissen nét echt, waardoor je wereld een stuk groter wordt.
Meer opgaan in games door VR
VR voelt heel echt omdat je de virtuele omgeving recht voor je neus ziet. En omdat je kan rondkijken en je armen moet bewegen om bijvoorbeeld iets op te pakken. Daardoor leef je je gemakkelijker in en wordt de spanning groter, wat een game nog leuker maakt. Deze ervaring wordt ook wel immersion genoemd, wat onderdompeling betekent. Je kan even helemaal ontsnappen aan de echte wereld.
Meer bewegen door VR
In een VR-game moet je meestal bewegen, maar bij sommige games is bewegen het belangrijkste onderdeel. Een voorbeeld hiervan is de game Beat Saber, die al eerder in dit artikel is genoemd. Ook zijn er VR-games die bewegingslessen aan spelers geven. De game moedigt je dan aan om meer te bewegen. Bijvoorbeeld doordat je punten kunt scoren als je een goede beweging maakt.
Therapie met VR
Therapeuten gebruiken soms VR-brillen in hun therapie. Eerst gebeurde dit alleen als mensen last hadden van angsten. Met VR kunnen mensen op een makkelijke manier in contact komen met iets waar ze bang voor zijn. Nu gebruiken therapeuten VR bijvoorbeeld ook voor mensen die leren omgaan met hun autisme of met nare gebeurtenissen (Riva et al., 2021). Onderzoek naar VR in therapie laat zien dat VR hier goed bij kan helpen.
Nadelen van VR
Ogen worden moe van VR
Je ogen kunnen moe worden door VR. Dit gaat vanzelf over.
Kinderen kunnen bijziend worden van VR en andere schermen
Er is nog weinig onderzoek gedaan naar de invloed van VR op je ogen op de lange termijn (Kaimara, Oikonomou & Deliyannis, 2022). Wel is bekend dat jonge kinderen bijziend kunnen worden als ze iets doen waarbij ze lange tijd hun ogen richten op iets dat dichtbij is. Zoals spelen op hun telefoon of tablet, lezen, en dus ook VR (Shafie, 2024).
Misselijkheid door VR
Het komt vaak voor dat mensen misselijk of duizelig worden van VR. Ook andere klachten komen voor, zoals vermoeidheid en hoofdpijn. Deze klachten duren niet zo lang: wanneer je stopt met VR, gaan deze klachten vanzelf weg (Kaimara, Oikonomou & Deliyannis, 2022).
Slecht slapen door VR
In een VR bril zit een scherm waar blauw licht uit komt, net zoals alle andere schermen. Dit blauwe licht kan ervoor zorgen dat je lichaam minder slaaphormoon aanmaakt. Hierdoor kun je slechter in slaap komen. Vooral kinderen zijn daar gevoelig voor.
Dit slaaphormoon, dat melatonine heet, begint meestal zo’n 2 uur voor het slapen gaan te werken in de hersenen. Daarom raden onderzoekers aan om 1 of 2 uur voor het slapen gaan geen scherm meer te gebruiken (Kaimara, Oikonomou & Deliyannis, 2022).
Ongezonde gewoontes door VR
Wanneer je een game speelt in VR, ben je helemaal in een andere wereld. Je bent dan écht even met wat anders bezig. Dat is heel leuk, maar het kan ook moeilijk zijn om te stoppen. Als je te veel speelt kunnen er ongezonde gewoontes ontstaan. Je kan dan minder gaan bewegen of ongezond gaan eten (Kaimara, Oikonomou & Deliyannis, 2022). Ook kan je je somber gaan voelen als je geen tijd meer maakt voor andere dingen dan VR-games, zoals met je vrienden zijn of even niks doen. Dit kan niet alleen bij VR gebeuren, maar ook bij andere activiteiten met een scherm. Wil je erachter komen of je te veel (VR-)gamet? Doe dan onze zelftest.
Tips om gezond te blijven
Als je geen of minder last wilt hebben van de nadelen van VR, kunnen deze 3 tips helpen:
- Neem regelmatig pauzes.
- Speel geen VR-games voor het slapen gaan. Gebruik ook geen andere schermen.
- Maak afspraken met jezelf en anderen over het spelen van VR-games.
Bijvoorbeeld over hoe lang of hoe vaak je wilt spelen. Het verschilt per persoon wat een goede afspraak is.
Referenties
Emmelkamp, P. M. G., & Meyerbröker, K. (2021). Virtual Reality Therapy in Mental Health. Annual review of clinical psychology, 17, 495–519. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-081219-115923
Kaimara, P., Oikonomou, A., & Deliyannis, I. (2022). Could virtual reality applications pose real risks to children and adolescents? A systematic review of ethical issues and concerns. Virtual reality, 26(2), 697–735. https://doi.org/10.1007/s10055-021-00563-w
Riva, G., Lernia, D., Sajno, E., Sansoni, M., Bartolotta, S., Serino, S., Gaggioli, A., & Wiederhold, B. (2021). Virtual reality therapy in the metaverse: Merging VR for the outside with VR for the inside. Annual Review of CyberTherapy and Telemedicine, 19, 3–9.
Shafie, N. A. G. S. (2024). Exploring the influence of screen time on myopia risk in preschoolers and adults. Asian Journal of Research and Reports in Ophthalmology, 7(1), 68–73.